انواع زنجیرها و کاربرد آنها

الف- زنجیرهای پینی:

زنجیرهای پینی ساده ترین و ارزان ترین نوع زنجیرهای مفصلی هستند. حلقه های این نوع زنجیرها از فولاد st50 مستقیما برروی پین های پرچی از جنس st60 سخت کاری شده، قرار گرفته اند و قابل چرخش هستند. این زنجیرها قابلیت تحمل بار زیاد را دارند و به خاطر کم بودن استحکام سایشی بعنوان عضو محرک در سرعت های محیطی کم (تا ۰٫۳ متر در ثانیه) مورد مصرف قرار می گیرند.

ب- زنجیرهای بوشی:

زنجیرهای بوشی در مقایسه با زنجیرهای پینی استحکام سایشی بیشتری دارند چون پشت بند داخلی روی بوش پرس شده و پشت بند خارجی روی پین بطور ثابت اتصال داده شده است. پشت بندها اغلب از فولاد st60 و پین ها از فولاد قابل سختکاری ۱۵ (۱۵% کربن) تولید می شوند. زنجیرهای بوشی با وجود سروصدای زیاد آنها اغلب بخاطر دارا بودن وزن کم و روغنکاری مناسب تا سرعت محیطی ۱۲ m/s در فضای محدود بکار برده می شوند.

ج- زنجیرهای حلقوی:

بخاطر محدود نبودن موارد استعمال، زنجیرهای حلقوی از اهمیت خاصی برخوردارند. اختلاف این نوع زنجیرها در مقایسه با زنجیرهای بوشی در قرقره های غلتنده ی سخت و سنگ زده شده ی آنهاست که موجب تقلیل ساییدگی و کاهش صدا می گردد. جنس این قرقره ها می تواند از فولادهای آلیاژی باشد و از لحاظ شکل به زنجیرهای قرقره ای یک ردیفه یا چند ردیفه تقسیم می شوند. به این ترتیب محدودیت استفاده در قدرت های بالا و تعداد دورهای زیاد از بین رفته، در سطح وسیعی مورد استفاده قرار می گیرند.

د- زنجیرهای دنده ای:

تفاوت زنجیرهای دنده ای با سایر زنجیرهای مذکور در این است که بست های پشت بندها، قلاب وار هرکدام با دو دنده از جنس فولاد با انطباق دقیق با سطوح پهلوی دو دنده مجاور چرخ زنجیر درگیر می شود. که به این ترتیب عمل درگیری و خروج از درگیری زنجیر با چرخ ها بدون لغزش انجام می گیرد.                                                                     پشت بندهای راهنما اغلب در وسط زنجیر و یا در طرفین زنجیر مطابق از لغزش جنبی زنجیر جلوگیری می نماید. این زنجیرها به منظور کاهش ساییدگی در مفصل ها با فرم و شکل های مختلفی تولید می شوند. باید توجه داشت که وزن این زنجیرها زیاد و قیمت شان نیز بالاست.

جنس مواد چرخ زنجیرها:

بدنه چرخها با روش ریخته گری، آهنگری، جوشکاری و یا تراشکاری ساخته می شوند. در چرخهای کوچک با تعداد دنده کمتر از ۳۰ دندانه و سرعت زنجیر حدود ۷m/s از فولادهای با مقاومت زیاد (مثل st60)، در سرعتهای زیادتر از فولادهای قابل بهسازی و یا با قابلیت سخت کاری سطحی استفاده می شود، در چرخهای بزرگ برای سرعت متوسط از چدن یا فولاد ریخته شده و برای سرعتهای بیشتر از فولادهای قابل بهسازی استفاده می کنند.

روغن کاری زنجیرها و چرخ زنجیرها:

نوع روغنکاری به سرعت زنجیر بستگی دارد. هرچه سرعت زیادتر باشد روغنکاری بیشتری مورد نیاز است مواد روغنکاری با غلظت و چسبندگی زیاد، دارای قابلیت چسبندگی بیشتر و فرم گیر و نوسان گیر هستند، ولی نمی توانند به اندازه کافی در نواحی لغزش باریک بین پینها و بوشهای زنجیر نفوذ کنند و روغنکاری خوبی انجام دهند.

مواد روغنکاری باید از بهترین روغن ها انتخاب شوند تا بتوانند به مقدار کافی به نواحی سایشی حساس نفوذ نماید. فقط در مورد چرخ و زنجیرهای با حرکت کند و یا در مواردی که بنا به دلایل مختلف امکان روغنکاری وجود ندارند، از روش چربکاری استفاده می شود. دستگاه های چرخ و زنجیری را بنا به دلایل مختلف در داخل جعبه های نگهداری شده و یا محفظه های با شکل و فرم جنس متفاوت قرار می دهند. این دلایل عبارتند از:                                                                                                                                                                   جلوگیری از ورود آلودگی ها، نگهداری روغن، داشتن خواص ایمنی و همچنین جلوگیری از انتشار سروصدا ایجاد شده.